ภาคีนักสร้างสรรค์สตูล
สตูล 'ปลา'ณีต
เสน่ห์ของสตูล คือ ความประณีตในการใช้ชีวิต โดยเฉพาะเรื่องการทำการประมงพื้นบ้านและการรังสรรค์วัตถุดิบชั้นดีจากทะเลให้กลายเป็นจานอร่อยอย่างพิถีพิถัน ชาวประมงบ้านเราใจเย็น รู้ลมฟ้าอากาศ เชี่ยวชาญทะเล เลือกจับตัวโตเต็มวัย เราปรุงอย่างพิถีพิถัน ได้รสละมุน เรากินตามมีตามเกิด เท่าที่ทะเลให้ เท่าที่ฤดูกาลมี เมืองสตูลของเราประณีตเพื่อความยั่งยืน
ถามพี่ชาวประมงว่าช่วงสิงหาคม - กันยายน เรามีโอกาสได้ลิ้มรสอาหารทะเลประเภทไหน ได้คำตอบแบบมั่นใจ มี “กุ้งแชบ๊วย” แน่นอน ชาวประมงสตูลก่อนออกทะเลต้องสัมผัสให้ได้ว่าตอนนี้ลมพัดมาจากทิศไหน ถ้าลมมาจากทางตะวันตก ที่เรียกชื่อลม “บัดโหลด” หรือ “บันโลด”แม้จะขยับเป็นตะวันออกเฉียงเหนือ (ตาหราบันโลด) หรือตะวันออกเฉียงใต้ (บันดาหยา) ก็ยังเหมาะออกหากุ้ง แต่ถ้าลมกลับทิศเป็น “ติมอกตาหรี” หรือลมตะวันออกเฉียงใต้ พักก่อนก็ได้ เพราะทะเลจะขุ่นมีเมือกดำมาติดอวนมากมาย และกุ้งคงฝังตัวหนีไปแล้ว อวนกุ้งตามปกติต้องวางขวางกระแสน้ำ ควรวางวัน “น้ำใหญ่” หรือ “น้ำเกิด” คือช่วงขึ้นและแรม 14 – 15 ค่ำ น้ำขึ้น – ลง สูงสุดตามอิทธิพลของดวงจันทร์
แต่ทะเลสตูลมิใช่มีแค่กุ้ง หากใครได้ลองลิ้ม “หมึก” จากประมงพื้นบ้าน อาจชอบกว่าหมึกที่เคยกินมา แต่เพราะเรือเราไม่ได้ลำใหญ่และออกไปได้ไม่ไกลฝั่ง หมึกดี ๆ จึงมีเพียงช่วงฤดูกาลของเขา คือปลายธันวาคม - มีนาคม เท่านั้น ใครจะลงปฎิทินไว้ว่า “ขึ้นปีใหม่...ไปจรดวาเลนไทน์ ต้องไปชิมหมึกที่สตูล” ก็ไม่ติดนะ
ตัวเด็ดอีกตัวหนึ่ง คือ “กั้งตั๊กแตน” ที่ต้องใช้วิธี “ย่ำกั้ง” ใช้ทั้งเท้าและมือในการหา ควรมาวันน้ำใหญ่ พอน้ำลงก็ถีบกระดานหารูกั้งตั๊กแตน ใช้เท้าย่ำทางรูเข้าแล้วรอจับกั้งที่ออกมา วันหนึ่งอาจได้แค่ 2-3 ตัว นั่นไง...กั้งตั๊กแตนถึงราคาสูง แต่คุณภาพล้ำราคา เชื่อสิ!!
ตัว TOP เห็นจะเป็น “หอยท้ายเภา” เนื้อหวาน...ยิ่งเคี้ยวยิ่งหวาน ไม่มีกลิ่นคาว เจอแค่ปีละครั้ง ราว ๆ ธันวาคม – กุมภาพันธ์ พี่ชาวประมงต้องดำน้ำลงไปงมขึ้นมา ราคาก็ค่อนข้างสูง ถ้าจับมาปรุง “แกงตอแมะห์” เมนูซิกเนเจอร์ของสตูลที่เคี่ยวเครื่องกับผงตอแมะห์ เครื่องเทศที่ส่งตรงมาจากมาเลเซีย...ยิ่งหรอยแบบหยุดไม่ได้เลย
ปูม้า...ปูยอดนิยม มีกินทั้งปีแต่จะเยอะหน้ามรสุม ช่วงมิถุนายน – กันยายน ปูม้าที่อร่อยต้องมาเป็น ๆ และปูที่มาแขนขาครบบริบูรณ์ แสดงว่าจับมาอย่างประณีต...ประมงพื้นบ้านแน่นอน รู้ไหมบ้านเรามีการตั้ง “ธนาคารปู” รับปูมีไข่จากชาวประมงมาอนุบาล เพื่อนำลูกปูปล่อยกลับคืนสู่ทะเล จะได้มีปูดี ๆ กินไปนาน ๆ
“ลาโตส” สาหร่ายขนนกสีเขียวสวย รสชาติเค็มนิด ๆ อร่อยนัก หาได้แถวชายคลองหรือแถบป่าชายเลน แต่น้ำต้องสะอาดและน้ำเค็มจริง ๆ จึงพบช่วงกุมภาพันธ์ - เมษายน นอกนั้นอาจมีฝนมาเจือจางความเค็มของทะเล นับเป็นรางวัลประจำปีแด่ผู้รักษาท้องทะเลได้สมบูรณ์
น้องใหม่วงการหรอย “ลูกบอลทะเล” ปลิงทะเลตัวกลม ที่ชาวบ้านบนเกาะระยะโตดเรียกว่า “ลอเนาะ” จริง ๆ มีมานานแล้ว แต่ดังตอนคนจีนและเวียดนามออร์เดอร์กันมากมาย เขามีเปลือกหนาต้องตุ๋นหลายชั่วโมงถึงจะนุ่ม ทำซุป ทำยำ อร่อยล้ำเกินต้าน อยากชิมบอกนะ...จะเดินลงทะเลไปจับให้
“สตูล 'ปลา'ณีต Satun Folk & Fine” นำวิถีประมงพื้นบ้านของสตูลมานำเสนอในรูปแบบสร้างสรรค์
•จัดแสดงงานคราฟต์ ที่ได้แรงบันดาลใจจากเครื่องมือและภูมิปัญญาของประมงพื้นบ้าน พร้อมเรื่องราวความประณีตของชาวประมงบ้านเรา ไม่ควรพลาด! ถักอวนเติมสีสันให้กับเครื่องมือประมงพื้นบ้าน สร้างงานศิลปะร่วมกัน
•“Taste of the 'เล” สัมผัสความประณีตของอาหารตำรับสตูล เราขอให้พี่ ๆ ชาวประมงคัดสรรอาหารทะเลตามฤดูกาลมาปรุงให้ชิมถึงที่ โดยเฉพาะแกงตอแมะห์จานเด็ด และสร้างสรรค์เมนูปลาไทยเสิร์ฟในสไตล์ญี่ปุ่นและอิตาเลียน มีทั้งปลาสดและปลาที่ผ่านการ Dry-aging เพื่อรสและสัมผัสที่โดดเด่น
•พิเศษสุด! เราเชิญเชฟชื่อดังจากกรุงเทพฯ ลงพื้นที่ไปคัดสรรวัตถุดิบด้วยตัวเองเพื่อรังสรรค์เมนูฟิวชั่นให้ลิ้มลองกัน
•“ตำรับสตูล” ร่วมประลองฝีมือใน Cooking Class โดยแม่ครัวสตูลแท้มาถ่ายทอดตำรับโบราณที่แฝงกลิ่นอายมลายู
•“Sea Diary : บันทึกทะเล” Workshop วาดภาพลายเส้นและสีน้ำให้เป็นสมุดบันทึก กับศิลปินอิสระที่มีผลงานภาพประกอบและหนังสือมากมาย
•“Trip of the 'เล” one day trip ไปสัมผัสบรรยากาศจริงของเมืองแสนสงบ ชมการทำประมงยั่งยืน ซึมซับวิถีชาวเล กินอาหารทะเลหรอย ๆ เลือกได้ 2 อารมณ์ “Trip ปูยู” เกาะใต้สุดที่แสนสมบูรณ์ และ “ Trip ปากน้ำ ละงู” แหล่งอาหารทะเลชั้นเลิศ
•“Folk Talk : ประมง-วงใน” ร่วมเสวนาแลกเปลี่ยนประสบการณ์กับชาวประมงและกูรูทะเลไทย ถึงความงดงามและความยั่งยืนของวิถีประมง
•ชิมเครื่องดื่มจากวัตถุดิบในสตูล เช่น จำปาดะสายพันธุ์ “ขวัญสตูล”
มาหลง “เสน่ห์สตูล : เสน่ห์แห่งความประณีตและยั่งยืน” กับเรานะ
นักออกแบบ
- รศ. อิ่มจิต เลิศพงษ์สมบัติ
- กุลธวัช เจริญผล
- ศรณ์ศีล อภิจิระโภคี
- นูรญาตี แคยิหวา
- สิทธิศักดิ์ ทองดีนอก
- ศรัณย์ เสมาทอง
- ธนพร ทานตะวัน
- จิรพงษ์ ดีประเสริฐ
- นิธิมา บินตำมะหงง
- นคินทร์ พูนศรี
- จักรี จิระสุข
- ปกรณ์ เนมิตรมานสุข
- นัฐวุฒิ ชูวัน
- เยาวนันท์ เส็นติระ